Defy the 
odds

Martijn van Rheenen (Harlingen, 1977) is een Nederlandse ondernemer en investeerder die groot voorstander is van maatschappelijk ondernemen. Daarnaast steunt hij diverse stichtingen en initieert ook zelf maatschappelijke projecten.

Vanwaar deze website?
“Nou, niet uit bescheidenheid. Mensen die bescheiden zijn, hebben geen eigen website." 😉
"Maar ik heb wel een belangrijk doel met deze site, ik vraag aandacht voor de misstanden in de jeugdzorg en roep op om samen aan oplossingen te werken.”
 
Hoezo Jeugdzorg?
"Toen ik 16 jaar was ging het niet zo goed met me. Dat las ik laatst ook terug in een interview met Het Parool dat op 16 september 1993 werd gepubliceerd. Mijn vader had het gezin al jaren in de steek gelaten, mijn broer was de wereld ingetrokken en mijn moeder kampte met een verslaving. Op een gegeven moment werd het me teveel en ben ik het huis uitgegaan.”
 
“Na wat omzwervingen en op de vlucht voor de kinderbescherming, die mij wilde opsluiten, kwam ik terecht bij de kinderrechter, die me naar de geestelijke gezondheidszorg verwees. Het had maar weinig gescheeld of ik was in een gesloten inrichting voor volwassen mannen beland, ver weg en afgezonderd van de mensen die me dierbaar waren. Met heel veel geluk ben ik dat ontlopen, omdat iemand nog een plekje voor mij wist in een opvanghuis in Amsterdam. En ik heb mijn redding ook aan mezelf te danken, omdat ik weigerde me neer te leggen bij de druk die op mij werd uitgeoefend door de Kinderbescherming. Ik bleef in mijn eigen buurtje, de Jordaan in Amsterdam, waar ik mijn vrienden had. Ik kon naar mijn eigen school in de Bijlmer. Dat heeft mij uiteindelijk gered. Helaas was het ook de tijd dat het met mijn moeder niet goed afliep: op 26 september 1993, tien dagen na het verschijnen van het artikel in Het Parool, maakte ze een einde aan haar leven. Wat mij van die tijd het meeste is bijgebleven is mijn schuldgevoel over de dood van mijn moeder en wat ik ook teruglees in het artikel is het gevoel dat ik de dans ben ontsprongen. Ik maakte me toen al kwaad bij de gedachte dat er kinderen in instellingen zitten waar ze niet thuishoren. Dat heeft me nooit meer losgelaten.”

"De eenzaamheid was soms verschrikkelijk maar de vrijheid was een geweldige beloning voor die pijn. Als je niemand hebt om je te vertellen wat je niet kan, durf je veel meer. En kan je blijkbaar veel meer. Dus ik ben met mijn horens vooruit het leven ingerend. En dat doe ik nog steeds. Soms uitgeput door zelfoverschatting, soms stomverbaasd over mijn eigen momenten van succes."
 
Ondernemer of uitslover?
“Beide. Ik doe graag dingen zelf met de mensen om me heen die ik vertrouw. Vanaf mijn jeugd wantrouw ik teveel overheidsbemoeienis en wil ik niet in hokjes worden geduwd. En als ik iets onacceptabel vind, ben ik een tikkie weigerachtig, wordt mij wel eens verteld (lacht). Laten we zeggen dat ik op mijn pad naar erkenning, en soms vergelding, een beetje een uitslover ben geworden. Maar daar komen ook weer mooie dingen van."
"Met Momentum heb ik met mijn collega’s een reeks duurzame bedrijven gebouwd en maak ik mij met een leisure onderneming hard voor mooie belevingen voor gezinnen met kinderen.”
 
Initiatief Kinderen van de Staat
“Vanaf 2008 steunde ik her en der stichtingen voor kinderen en ouders die in de problemen kwamen met jeugdzorg en ik kwam er achter dat het er vijftien jaar na mijn eigen ervaringen niet veel beter op geworden was, eerder slechter. Toch deed ik te weinig, mijn bijdrage bleef beperkt en de impact bleek nog beperkter. Toen in 2015 het overzicht op de misstanden in de jeugdzorg totaal verloren raakte door beleidswijzigingen, begon ik zelf onderzoek te doen naar die misstanden. Ik noemde het project ‘Kinderen van de Staat’. Het meest schokkend waren de rapporten van de Kinderombudsman, die wezen op een extreme toename van de uithuisplaatsingen, toename van gesloten opname in de jeugdzorg en kindermishandeling binnen de instellingen. Via wijlen Gerard Steijn, de man van de Mobiele Fabriek, ben ik met onderzoeksjournaliste Hélène van Beek in contact gekomen. Ik wilde dat iemand de jeugdzorg in Nederland echt grondig onder de loep zou nemen, zodat de aard van de misstanden en het begin van oplossingen onthuld zou kunnen worden. Vanaf 2017 deed Hélène onderzoek en dat resulteerde inhet boek Kinderen van de Staat - geschreven door Hélène en door mij en mijn bedrijf gefinancierd. Binnenkort verschijnt de Engelse editie."
 
Waarom een Engelse editie van Kinderen van de Staat?
"Hélène is recent helaas overleden. We zijn haar dankbaar voor het boek en we zullen haar strijd voortzetten. Na het verschijnen van het boek in 2020 kwam er een grotere erkenning voor dit probleem in Nederland. De misstanden in de jeugdzorg in Nederland zijn zo gruwelijk dat het me moeite kost om het boek te lezen. Wist je dat kinderen in Nederland nog steeds worden opgesloten en afgezonderd in isoleercellen? Ik heb niet alleen te doen met de ouders en kinderen die dit in Nederland moeten doorstaan, maar juist ook de medewerkers in de jeugdzorg verdienen een betere kans om deze mensen te helpen. Maar de erkenning die er kwam na het verschijnen van het boek is voor deze mensen nog geen oplossing. We verwachten dat we voor het afdwingen van een oplossing door zullen moeten gaan tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, vandaar de Engelse vertaling."
 
Dreigbrieven
"Er is veel weerstand in Nederland om snel een einde te maken aan de misstanden. Dat heeft ook te maken met het verdienmodel dat gehanteerd wordt in de jeugdzorg. Dat ik een gevoelig onderwerp had uitgekozen, wist ik wel, maar ik had niet verwacht dat ik zelfs dreigbrieven zou krijgen van de grootste commerciële jeugdzorginstelling in Nederland. Zo ver gaat dit."
 
"Maar er is in Nederland ècht veel mis met de lage drempel voor uithuisplaatsingen van kinderen, met de manier waarop uithuisplaatsingen worden uitgevoerd, de misstanden binnen de meeste instellingen en het ontbreken van een plan om een kind weer terug te laten komen in een vertrouwde omgeving. Dit vraagt om nieuwe wetgeving en het handhaven van deze nieuwe wetten en bestaande rechten. Helaas is in Nederland gebleken dat onze verontwaardiging vrij weinig verschil maakt. We zullen het gevecht moeten verplaatsen naar de rechtszaal.”
 
Oproep
"Wil je meehelpen? Koop het boek Kinderen van de Staat en laat je inspireren. Doe vandaag nog een bijdrage aan Het Vergeten Kind. Die organisatie zet zich in om een einde te maken aan de carrousel van de jeugdzorg, waarbij kwetsbare kinderen eindeloos veel hulpverleners zien en ook steeds worden doorgeplaatst door het hele land ver van hun vertrouwde omgeving en netwerk. "
 
"En het belangrijkste: doe in je eigen omgeving iets voor ouders en kinderen die het zwaar hebben. Want het is waar: 'It takes a village to raise a child'.”